سواد رسانه ای، بصیرت و جنگ نرم

Media Literacy, Insight, Soft War

چکیده

در بررسی جنگ نرم، رسانه ها نقش و تأثیر پر اهمیتی دارند. از واقعیت های عصر ارتباطات، استفاده قدرت های بزرگ از رشد و توسعه ی فراگیر و پرشتاب رسانه ها برای تسلط بر سایر ملت ها است. گریزی از دسترسی مردم به انواع رسانه ها در جهان به شدت رسانه ای شده نیست. به همین سبب بهترین شیوه مقابله با جنگ نرم رسانه ها افزایش بصیرت مردم برای استفاده از رسانه ها یعنی همان سواد رسانه ای است. سواد رسانه ای افزایش مهارت های فردی بهره گیری از رسانه ها و مواجه فعالانه مخاطبان و تحلیل ارزیابی نقادانه محتوای رسانه را در بردارد. سواد رسانه ای مهارت های لازم برای برقراری ارتباط متفکرانه و آگاهانه با رسانه ها را آموزش می دهد و در عین حال نگاهی دقیق، دیدگاهی نقاد و تحلیلی به پیام رسانه ها را فراهم می آورد. به همین دلیل آموزش سواد رسانه ای در این مقاله به عنوان ابزار کارآمد در افزایش بصیرت مردم برای مقابله با جنگ نرم مورد توجه قرار گرفته و راهکارهای ارتقاء سواد رسانه ای بررسی شده است.
کلمات کلیدی
سواد رسانه ای، بصیرت، جنگ نرم، رسانه های بیگانه

مقدمه

عصر حاضر را عصر ارتباطات نامیده اند، رسانه‌های مختلف در اقصی نقاط جهان حضور فراگیر و گسترده ای دارند. بمباران اطلاعاتی همه جانبه از سوی رسانه ها صورت می گیرد، به طوریکه مردمان دنیای جدید در دهه‌های اخیر با پدیده فراگیر شدن رسانه‌های جمعی و پیشرفت تکنولوژی‌های جدید ارتباطی در جامعه مواجه شده اند و به قول مک لوهان در دهکده جهانی قرار گرفته اند. با شروع این دوره قسمت اعظمی از زندگی روزانه مردم را رسانه ها تشکیل داده اند و مهمترین کانال ارتباطی آنها با جهان پیرامون گشته اند.
رسانه ها با ایجاد تحول در باورها، ارزش ها، اعتقادات، تصاویر، ادراکات و ذهنیات جامعه، زمینه را برای اقناع و پذیرش فراهم کرده اند (1). در نتیجه پیام ها، نمادها، اخبار و اطلاعات اهمیت خاص پیدا می کنند. به همین دلیل استفاده از رسانه های ارتباط جمعی به طور گسترده نقش رسانه ها را در عرصه جنگ نرم برجسته می کند. قدرت های بزرگ از طریق وسایل ارتباط جمعی که دارای تنوع فراوان هستند و در گروه¬های مختلف دیداری و شنیداری، نوشتاری، اکترونیکی و سایبری دسته بندی می شوند، تأثیرهای غیرقابل کنترل خود را بر سپهر فرهنگ و سیاست و اقتصاد کشورهای در حال توسعه ایجاد کرده اند.
به عبارت دیگر تمام مراکز صاحب قدرت متکی به حضور رسانه اند. "آنها با استفاده از کنترل حسی، تقلید، خط داستانی، فن بلاغت و نمایش محصولات، نامزدها و نظراتشان را به مخاطبان می فروشند" (2). همانگونه که در جهان فعلی قدرت اندیشه بر قدرت بدنی غلبه کرده است به نظر می رسد جنگ افکار نیز بر جنگ ابزار غلبه کرده است. امروز قدرت نظامی تنها قدرت یگانه، قاهره و شایع نیست بلکه بحث بر سر قدرت اذهان و اندیشه ها نیز هست. رسانه ها در عرصه جنگ نرم بعد مهمی را تشکیل می دهند؛ در واقع بر اثر تحولات روزافزون فناوری های اطلاعات و ارتباطات، ابعاد رسانه ای جنگ نرم نیزه گسترده تر و پیچیده تر شده است. در فضای جنگ نرم، رسانه ها اذهان و دل های مخاطبان بسیار گسترده ای را در کشورها و جوامع گوناگون هدف قرار داده اند تا بتوانند قدرت نرم یک گروه یا کشور رقیب یا دشمن را تضعیف کنند.

پرکاربردترین آیات قرآن در کلام رهبر انقلاب

دو قبیله‌ی «اوس» و «خزرج» از دوران جاهلیت با هم اختلاف و جنگ داشتند. پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم پس از هجرت به مدینه، میان این دو طایفه صلح و آشتی برقرار کردند و با اتحاد آنان، جبهه‌ی نیرومندی را برای اسلام ایجاد کردند، اما با توجه به ریشه‌های تاریخی این اختلافات، گاه و بیگاه بر اثر عواملی، این اختلافاتِ فراموش شده شعله‌ور می‌شد که با تدبیر پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم خاموش می‌شد.

روزی دوتن از اهالی اوس و خزرج با یکدیگر بر سر افتخاراتشان به بحث و مجادله می‌پرداختند و هرکدام قبیله‌ی خود را برتر معرفی می‌کرد، هنگامی که خبر این گفت‌وگو به بزرگان این دو قبیله رسید، هرکدام آماده درگیری و جنگ با طایفه‌ی دیگر شد. رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم از ماجرا مطلع شدند و به سرعت خود را به محل نزاع رساندند و با بیان و تدبیر خود آن غائله را حل کردند. در این شرایط بود که «آیه‌ی وحدت» بر ایشان نازل گردید و به همه‌ی مسلمانان موضوع وحدت را یادآور شد^_۱:

وَاعتَصِموا بِحَبلِ اللَّهِ جَمیعًا وَلا تَفَرَّقوا ۚ وَاذکُروا نِعمَتَ اللَّهِ عَلَیکُم إِذ کُنتُم أَعداءً فَأَلَّفَ بَینَ قُلوبِکُم فَأَصبَحتُم بِنِعمَتِهِ إِخوانًا وَکُنتُم عَلىٰ شَفا حُفرَةٍ مِنَ النّارِ فَأَنقَذَکُم مِنها ۗ کَذٰلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُم آیاتِهِ لَعَلَّکُم تَهتَدونَ(سوره مبارکه آل عمران آیه ۱۰۳)^۲

و همگی به ریسمان خدا [= قرآن و اسلام، و هرگونه وسیله‌ی وحدت]، چنگ زنید، و پراکنده نشوید! و نعمت (بزرگِ) خدا را بر خود، به یاد آرید که چگونه دشمن یکدیگر بودید، و او میان دل‌های شما، الفت ایجاد کرد، و به برکتِ نعمتِ او، برادر شدید! و شما بر لبِ حفره‌ای از آتش بودید، خدا شما را از آن نجات داد؛ این چنین، خداوند آیات خود را برای شما آشکار می‌سازد؛ شاید پذیرای هدایت شوید.

«آیه‌ی وحدت» سومین آیه‌ی پرکاربرد در کلام رهبر معظم انقلاب اسلامی است. این آیه در بیانات منتشر شده از ایشان ۳۳ بار تکرار شده است.

آیات ۱۰۱ الی ۱۰۸ سوره مبارکه آل عمران

«بنای توحید - که مبنای فکری و اعتقادی و اجتماعی و عملی ماست - در وحدت است.»^۳ این عبارت رهبر انقلاب نشان‌دهنده جایگاه ویژه‌ی وحدت در اندیشه ایشان است که مبتنی بر مبانی قرآنی است. همان‌طور که در شأن نزول آیه نیز آمد، امر به وحدت، توصیه‌ای همیشگی به مسلمانان در همه دوران‌هاست. «یکی از دستورات قرآن این است که آحاد امت اسلامی با یکدیگر متحد باشند؛ دست در دست یکدیگر بگذارند: «و اعتصموا بحبل اللّه جمیعا و لا تفرّقوا» این خطاب به کیست؟ خطاب به ما است، خطاب به ملت ایران است، خطاب به ملت‌های مسلمان کشورهای اسلامی است، خطاب به همه‌ی مؤمنین به اسلام در سراسر دنیا است.»^۴

کارزار جنگ نرم / نگاهی جدید به زوایای جنگ نرم علیه ایران

ابزار فرهنگی مورد استفاده غرب که با عناوین متفاوتی؛ از جمله ناتوی فرهنگی، شبیخون فرهنگی، تهاجم فرهنگی و ...، از آن یاد شده برای فروپاشیدن نظام سیاسی جمهوری اسلامی طراحی شده است. برای مثال در این جا به عبارت «ناتوی فرهنگی» اشاره می کنیم. استفاده از عبارت »ناتوی فرهنگی«، بیانگر گسترد گی حجم معارضه علیه ایران محسوب می شود. زمانی آمریکایی ها برای مقابله با تأثیر و نفوذ کمونیسم به اروپای شرقی، سازمان پیمان آتلانتیک شمالی یا همان ناتو را ایجاد کردند که عمده فعالیت آن مبتنی بر نظامی گری بود. حال برای جلوگیری از نفوذ ایران در عرصه داخلی، منطقه ای و بین المللی از ناتوی فرهنگی بهره می برند. ناگفته پیداست که استفاده از تمام ابزارهای رسانه ای، تبلیغاتی و اطلاعاتی در ناتوی فرهنگی صورت می گیرد و در این حمله و شبیخون، هدف، از بین بردن فرهنگ برای جدایی آن، از سیاست است. همان طور که در شبیخون فرد یا کشور مورد تهاجم هیچ اطلاعی از طرف حمله، ابزارها، اراده و توان آن، ندارد در شبیخون فرهنگی نیز کشور هدف هیچ اطلاعی از ابزارها و توان کشور حمله کننده ندارد.

از اوان شکل گیری جمهوری اسلامی ایران و بعد از تسخیر سفارت آمریکا در ایران هجمه ای از جنگ نظامی (البته نیابتی)، اطلاعاتی، اقتصادی و نرم توسط این کشور علیه ایران، شکل گرفت. ابزارهای این چهارگانه فوق متفاوت از هم بوده اند، ولی اهداف چهارگانه نظامی، اطلاعاتی، اقتصادی و نرم مشترک بوده؛ براندازی و تغییر رژیم (regime change).

مانند بسیاری از اصطلاحات علوم انسانی جنگ نرم نیز تعریف واحدی ندارد، با این حال آنچه در مورد آن وفاق وجود دارد این است که: «مفهوم جنگ نرم (soft war) در مقابل جنگ سخت (hard war) است»، در یک تعریف شفاف تر و کامل تر بایستی گفت که جنگ نرم یک اقدام پنهان متشکل از عملیاتهای سیاسی، فرهنگی و اطلاعاتی توسط کشوری است برای تأثیر و تغییرات دلخواه و مطلوب در کشور هدف.

ناتوی فرهنگی در ایران؛ این پدیده در ایران با شاخص هایی مانند ایجاد نابسامانی اقتصادی، شکل دادن به نارضایتی در جامعه، تأسیس سازمانهای غیردولتی در حجم گسترده، جنگ رسانه ای، عملیات روانی برای ناکارآمد جلوه دادن دستگاه دولت، تضعیف حاکمیت ایران از طرق جامعه شناختی و نافرمانی مدنی و نهایتا ناتوی فرهنگی متبلور شده است. مهمترین جلوه و ابزار این پدیده در ایران همان قسمت آخر یعنی «ناتوی فرهنگی» است. ورود این اصطلاح به ایران از اوایل دهه 1370 و با روشنگری های رهبر انقلاب صورت گرفت. سخنرانی سال 1371 ایشان در مورد «تهاجم فرهنگی»، هشداری به نظام اجتماعی و سیاسی برای مراقبت روانی از چارچوب های هویتی بود. در ناتوی فرهنگی فرهنگ هم به عنوان ابزار محسوب می شود و هم هدف اولیه تأثیرگذاری در نظر گرفته میشود.

رسانه ی دیجیتال به مثابه ی سلاحی استراتژیک

---

امروزه شبکه های خبری از جمله راه کار های صهیونیست ها برای خبر پراکنی و جعل و تحریف اخبار جهان به نفع خود می باشد ، این قبیل رسانه ها در فضای اینترنتی به فریب کاربران با روش های مختلف مشغول هستند به طوری که اخیرا دیپلمات‌ها و کارشناسان رسانه ای رژیم صهیونیستی در طرحی فوریتی به بررسی این پدیده ی جدید یعنی رسانه‌های اجتماعی و دیجیتالی پرداخته اند

---

دنیایی که امروزه در آن به سر می بریم ، دنیای ارتباطات واطلاعات است و رشد فزاینده ی ارتباطات ، فن آوری های اطلاعاتی ، گسترش رسانه های اینترنتی و مجازی و ... ، باعث تغییر ماهیت تهاجم کشورهای استکباری به کشورهای هدف ، از حالت جنگ نظامی و سخت (Hard war ) به جنگ نرم(soft war ) شده است.

وسایل مهم ارتباطی درقرن حاضر انواع متنوعی دارند که دو مورد آنها از همه مهمتر اند: "ماهواره ها" یکی از این وسایل هستند که همچنان در حال رشد و گسترش اند ، ماهواره ها نسبت به وسایل ارتباطی و روش های سنتی ارتباط ، دارای مزیت های بسیاری هستند ؛ از جمله آن می توان به وسعت پوشش ، انعطاف پذیری و ظرفیت بالای حمل پیام اشاره کرد. این وسیله نوین می تواند حجم بالایی از پیام ها و علائم الکترونیکی را به تمام نقاط جهان منتقل کند ؛ در عین حال ، از این وسیله ارتباطی برای پخش برنامه های تلویزیونی ، پیش بینی وضعیت آب و هوا، حفاظت از محیط امور نظامی و جاسوسی استفاده می شود .

آنچه در مورد ماهواره ها دارای اهمیت است ، قدرت نفوذشان در کشورها ، از طریق پخش برنامه های تلویزیونی است که مخاطبان با هزینه ای اندک می توانند از طریق تهیه دریافت کننده، به تعداد زیادی کانال دست یابند.

اما دیگر وسیله ی پر قدرت ارتباطی "رسانه های دیجیتال" هستند رسانه‌های دیجیتال ، فضایی تعاملی ، سریع ، دارای بازخورد فوری و در برخی موارد بی ‌واسطه را برای مخاطبان فراهم می‌سازند و امکانات و تجهیزاتی را پیش روی مخاطبان قرار می دهند که بسیار متنوع و دارای انعطاف است و یک کاربر مسلط به این رسانه‌ ها می ‌تواند آرای متنوع و امکانات و ظرفیت‌های رسانه‌ یی مختلفی را در اختیار داشته باشد.

بنابراین رسانه‌ های دیجیتال ، هم ابزار محسوب شده و هم در ماهیت فرهنگی تاثیرگذارند ؛ به عبارت دیگر، از جنبه ابزاری چون قادر به برقراری صورت‌های مختلف ارتباطی ‌اند ، امکان نشر پیام‌های فرهنگی بیشتر فراهم می شود.

در این میان سال ها است که صهیونیست ها سردمدار این قبیل حملات بوده اند اما در دهه های اخیر این روند رو به افزایش گذاشته و سرعتی بیش از پیش به فعالیت های آن ها بخشیده به طوری می توان تهاجم صهیونیست ها به وسیله این دو نوع رسانه را به سه دسته ی عمده تقسیم نمود :

اول) رشد قارچی شبکه های خانوادگی به زبان های فارسی :

رشد قارچی شبکه های خانوادگی به زبان های فارسی ، حدود سه سال است که با هدف تخریب بنیان خانواده و با به نمایش گذاشتن فیلم های خانوادگی کار خود را به طور رسمی آغاز کرده و در ورای این فیلم ها و سریال ها راه و روش های خیانت ، لذات غیر اخلاقی و بی بند و باری را به مخاطبین می آموزد.

رسانه ها و جنگ نرم

جهان، با ورود به عصر رسانه‏ها و شکل‏گیرى جامعه اطلاعاتى، دوران جدیدى را آغاز کرده است . درنظام نوین جهانى‏ ما در عصر ی زندگی می کنیم؛ که در آن رسانه های گروهی جزء جدایی ناپذیر زندگی ما هستند.آنچه که رسانه ها به عنوان اطلاعات به ما انتقال می دهند، به اشکال مختلف در نحوه زندگی، اندیشه و احساسات ما و حتی فرزندان ماتعیین کننده است.

به عبارتی در دوران معاصر نسل کنونی جامعه از ابتدای حیاتش با رسانه‌ها بزرگ می‌شود و در دنیای اطلاعاتی و ارتباطی امروز، این نسل، بخش عظیم فرهنگ، ارزش‌ها و هنجارهای جامعه خود و دیگر جوامع را از رسانه‌ها دریافت می‌کند.برخی از نظریه پردازان ارتباطی بر این باورند که رسانه‌ها اولویت ذهنی و حتی رفتاری ما را تعیین می‌کنند و اگر چگونه فکر کردن را به ما یاد ندهند، اینکه به چه چیزی فکر کنیم را به ما می‌آموزند.

اما، اینها دلیل نمی شود که ما برده و اسیر این رسانه های گروهی شویم.خواست خداوند این است که ما انسانها آزاده و خوشبخت باشیم . ما باید این نعمت الهی را حفظ کنیم و برای حفظ این نعمت باید خود و زندگی خود را از زیر نفوذ و تاثیرات منفی و سوء این رسانه ها خارج سازیم.ما نباید اجازه دهیم که آنها با شستشوی ذهنی ، کنترل زندگی مارا بدست گیرند و شخصیت ما را بر اساس استانداردهای مورد نظر خود پرورش دهند؛ شخصیت ما باید مستقل باشد نه این که مانند یک رباط از قبل برنامه ریزی شده باشد.

خداوند در آیه‌ی 217 سوره‌ی مبارکه‌ی بقره می‌فرماید: "و لایزالون یُقاتلونکم حتی یُرَّدوکُم عَنْ دینِکُم إن استطاعُوا". معنای آیه این است که دشمنان شما همواره با شما در جنگ هستند. واژه لایزالون، دلالت بر استمرار دارد و گویای این است که دشمنان همیشه با شما در جنگند منتهی بسته به شرایط مکانی و زمانی نوع این جنگ ممکن است متفاوت باشد. گاهی جنگ، جنگ نظامی است. گاهی اقتصادی است و گاهی نیز فرهنگی.

جنگ نرم در حقیقت شامل هرگونه اقدام روانی و تبلیغات رسانه ای است که "جامعه هدف" یا گروه هدف را نشانه می گیرد،در جنگ نرم «رسانه ها» ابزار بسیار قوی و کارآمدی محسوب می شوند که با اذعان تاسف باید گفت:در جنگ نرم رسانه ها اغلب در اختیار مراکز ثروت و قدرت هستند و هر آنچه که اربابان خود دیکته می کنند همان را منعکس می نمایند. بسیاری ازتحلیلگران حوزه سیاسی و رسانه معتقدند که با توجه به گستردگی دنیای ارتباطات، امروزه با جنگ رسانه ای نیز روبرو هستیم به شکلی که گفته می شود، هر رسانه ای که قوی تر است می تواند در جهت دهی به افکار عمومی مردم مؤثر عمل کند.

قرآن وپیامبر مهربانی ها...

نمایشگاه قرآن  شبستان بخش بین الملل  قرآن وفرهنگ ملل مسلمان

伊德里斯阿一

وارد شبستان که می شوی  بین همه سفیران کشورها، نگاه نافذش تورا جذب خود می کند بازبان شیوایش همه را دعوت   می کند به هم صحبتی باخود،نامش ادریس ایچی 伊德里斯阿一واهل کشور چین است قرآن جلوی میزش را که مشخص است چاپ کشورچین است  به سمت من می گیرد آن را می بوسم وباز می کنم در ابتداوکنار هرصفحه ، عربی ودر کنارش تلفظ زبان چینی نقش بسته وقسمت بعدی تفسیومعنای قرآن که باخط ریز چینی منقش شده است با مهربانی برایم توضیح می دهد که کدام سوره از قرآن است لب تاب را به سمتم می چرخاند وبادست به عکسی که به گفته خودش  معبدی درشانگهای است  اشاره می کند در عکس عده ای از مسلمانان در معبدی به ترتیب نشسته وقران می خوانند خوبکه دقت کنی  ادریس در وسط عکسهای بعدی نشسته ودر حال تلاوت قران است وقت رفتن است دلم نمی آید از ادریس جداشوم احساس می کنم سالهاست می شناسمش قبل از خداحافظی عکسی به یادگار در کنارش می اندازم واز اوخداحافظی می کنم دستم را به گرمی می فشارد ودست وپاشکسته می گوید نوکرشما هستیم کمی مکث ونگاهش می کنم  باخود می اندیشم که پیامبر واسلام وکتاب گرانقدرش قران در همه جا ودردل همه مسلمانان جهان  گسترش یافته واین است ثمره خون دل پیامبر مهربانی .

کاربرد نظامی قدرت نرم و تأثیرات رسانه و مخاطبان بر آن

مخاطبان و قدرت نرم

کارزارهای نظامی جاری هم در عراق و هم در افغانستان، همراه با تلاش های مستمر ایالات متحده و اروپا برای شکل دادن به برداشت های مردم در خاورمیانه عربی، نمونه های کوچک و بزرگ بسیاری در تأیید این قضیه به دست می دهد که کاربرد دقیق و به موقع «قدرت نرم» برای دستیابی به مجموعه ای از نتایج مطلوب، به ویژه در برابر «رویدادهای» غیرمترقبه دشوار است. وانگهی‌، ظاهراً ‌متقاعد ساختن مخاطبانی با پیشینه های فرهنگی بسیار متفاوت به اینکه نظرات شان را با هم در تأیید نتیجه مطلوب یک کارزار سازگار سازند دشواری خاص دارد.
در این چارچوب، بررسی کارزار جاری انگلستان در افغانستان (2008) با توجه به پیام های اولیه ای که در کارزار اطلاعات پایه ای مطرح شد که پیش از به میدان آمدن نیروهای انگلیسی در استان هلمند در جنوب افغانستان در سال 2005 به راه افتاده بود جالب توجه است. پیام های یاد شده از این قرار بود:
* این جریانی تحت رهبری خود افغان هاست.
* از زمان کنار زده شدن طالبان، زندگی در افغانستان بهتر شده است.
* آینده افغانستان بهتر از همه با پشتیبانی از حکومت افغانستان و همکاری با آن تأمین می شود.
* شرکت مستمر در فرایند مردم سالاری اهمیت حیاتی دارد.
* انگلستان و کل جامعه بین المللی تا مدت های دراز در برابر این منطقه متعهدند.
* تولید تریاک و افیون به نفع افغانستان نیست.
* توسعه اقتصادی در گرو صلح و ثبات است.
اکنون که سه سال از اعلام این پیام ها می گذرد به راحتی می توان این مضامین را به ریشخند گرفت، مضامینی که برای پشتیبانی از کارزار تحت رهبری انگلستان در جنوب افغانستان طراحی شده بودند که مشهور است جان رید وزیر دفاع وقت انگلستان به مجلس عوام آن کشور گفته بود «در بهترین حالت بدون شلیک حتی یک گلوله» سه سال طول خواهد کشید. نحوه بهره برداری از این مضامین کلی در یک کارزار اطلاعات پایه از مصاحبه ای پیداست که ادوارد استورتون مجری برنامه امروز شبکه چهار رادیوی بی بی سی با جان رید در جریان دیدارش از پایگاه هوایی قندهار کرد:

مجری: به لحاظ عملی این برای آنچه سربازان انگلیسی در هلمند انجام خواهند داد به چه معناست؟

پرکاربردترین آیات قرآن در کلام رهبر انقلاب

 توضیح و تبیین آیات قرآن در کلام حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، تنها منحصر در جلسات تفسیر ایشان نبوده است، بلکه دیدارهای گوناگون ایشان با اقشار مختلف مملو از توضیح و تبیین آیات قرآنی است. برخی از آیات در کلام ایشان تکرار بیشتری داشته است که در این یادداشت‌ها به معرفی آن‌ها می‌پردازیم. آن‌چه در این یادداشت می‌خوانید قسمت دوم از معرفی و توضیح «پرکاربردترین آیات در کلام رهبر انقلاب» است.
 
در یادداشت قبلی خواندیم که آیه‌‌ی نصرت الهی بیشترین کاربرد را در کلام حضرت آیت‌‌الله خامنه‌ای داشته است. در این یادداشت به دومین آیه‌ی پرکاربرد در بیانات ایشان می‌پردازیم.

آیه‌ی «شجره طیبه» پس از آیه‌ی نصرت الهی بیشترین استفاده را در بیانات و پیام‌های منتشر شده از ایشان با ۴۴ بار، تکرار داشته است:

«أَلَم تَرَ کَیفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا کَلِمَةً طَیِّبَةً کَشَجَرَةٍ طَیِّبَةٍ أَصلُها ثابِتٌ وَفَرعُها فِی السَّماءِ» (آیه‌ی ۲۴ سوره‌ی ابراهیم)

آیا ندیدی چگونه خداوند «کلمه طیبه» (و گفتار پاکیزه) را به درخت پاکیزه‌ای تشبیه کرده که ریشه‌ی آن (در زمین) ثابت، و شاخه‌ی آن در آسمان است!؟

آیات ۱۹ تا ۲۴ سوره‌ی مبارکه‌ی ابراهیم

در این آیه‌ی مبارکه خداوند متعال «کلمه طیبه» را به درختی پاکیزه تشبیه کرده است که ریشه‌ی آن ثابت و شاخه‌های آن در آسمان است. «جاهایی که خدای متعال در قرآن مَثَل می‌زند - «ان اللَّه لایستحیی أن یضرب مثلاً ما بعوضة فما فوقها» - جای دقّت بیشتری است؛ چون در این گونه موارد، قرآن حقیقتِ بزرگ و پایداری را با تکیه بر یک مثال محسوس، برای ما بیان می‌کند. ما اگر عقل داریم، باید بفهمیم. یکی از آن موارد، همین جاست. شما یک درخت معمولی را نگاه کنید که آن را در خاکی حاصلخیز نشاندید و به آن رسیدید و آفت را از او دفع کردید و دیگر نگرانی‌ای ندارید، «تؤتی اکلها کل حین باذن ربها». به هنگام فصل میوه، سبد را برمی‌دارید و می‌روید تا میوه بچینید. این، یک مثل است. کلمه‌ی طیّبه مثل همین درخت است.»^۱

جهاد علمی درکلام رهبری

رهبرانقلاب:

دانشگاه باید در اختیار کسانی باشد که عاشق پیشرفت علمی هستند نه کسانی که پیشرفت را به هیچ می‌انگارند/ دورانی را گذراندیم که در خود وزارت علوم مانع‌تراشی می‌کردند؛ اینها نباید تکرار شود.

تحریم‌ها با پیشرفت علمی حتی در کوتاه مدت بی‌اثر می‌شود/ دشمن از تحریم‌ها برای تحقیر ملت و فشار روی مردم استفاده می‌کند/ پیوند علم، صنعت و کشاورزی تحریم‌ها را بی‌اثر می‌کند.

کاربرد نظامی قدرت نرم و تأثیرات رسانه و مخاطبان بر آن (1)

کاربرد نظامی قدرت نرم کارزارهای اطلاعات پایه دشواری کاربست، مخاطبان و تأثیرات آنها

مقدمه

طی دو دهه گذشته، کارزارهای نظامی هرچه بیشتر حول پیروز شدن در عرصه ای متمرکز شده اند که بسیاری آن را «عرصه بلند اطلاعات» (1) خوانده اند. با درگیرتر شدن بیش از پیش ایالات متحده و انگلستان در عملیات ضد شورشگری در افغانستان و عراق و در مبارزه با تروریست های اسلام گرا، حکومت آمریکا و انگلستان و به ویژه وزارتخانه های دفاع این دو کشور کوشیده اند به عنوان محور اصلی «رویکرد راهبردی» خود، کارزارهای اطلاعات پایه (2) را بسط دهند و به اجرا گذارند. این کارزارها هرچه بیشتر برای پرداختن به تمامی جنبه های آنچه درگیری «نرم» با یک حریف، دشمن یا جمعیت آماج مشخص خوانده شده است طراحی شده اند. وانگهی، آنها متوجه شده اند که برداشت های جمعیت آماج، تأثیر چشمگیری بر احتمال دستیابی به نتایج مطلوب دارد.
از دیرباز «برداشت مخاطب» (3) را از عوامل محوری روند برنامه ریزی راهبردی نظامی نشناخته اند، البته بجاست که بگوییم هر فرمانده نظامی موفقی همواره می دانسته است که نبرد به همان اندازه که فعالیتی فیزیکی است امری روان شناختی هم هست. اما به تازگی در رزمگاه هایی که هرچه بیشتر تحت سیطره کاربرد تند و سریع طیفی از ادوات الکترومغناطیسی است از این واقعیت تحت عنوان رویکردی معلول نگر (4) یاد شده است که بر تمرکز روی ذهن دشمن تأکید دارد. همان گونه که پروفسور ریچارد هلمز در جریان سخنرانی سال 1998 خود در مقرّ نیروی زمینی انگلستان گفته است «شکست در نبرد تا زمانی که طرف بازنده اعتقاد به شکست خود نیافته باشد محقق نشده است. این فرایندی نه فیزیکی بلکه ذهنی روانی است» (Seminar, Shariman's opening lecture 1998: 8). از این جهت،‌ شناخت محرک های اصلی تأثیرگذار بر اندیشه دشمن و سپس استفاده از ابزارهایی برای تأثیرگذاری بر این محرک ها اهمیت دارد. بر این اساس، رویکرد معلول نگر بر لزوم اعمال نفوذ بر دشمن به منظور واداشتن وی به پیروی از خط مشی های مطلوب فرمانده به جای خط مشی های انتخابی خودش تأکید دارد. در نتیجه این دگرگونی آموزه نظامی، بُعد اطلاعات در زمینه پشتیبانی از طرح های راهبردی و عملیاتی نمود هرچه بارزتری یافته است. با تمام این احوال می توان گفت که هنوز هم در اغلب موارد، تعیین بهترین شیوه مدیریت انتقال و معرفی خط مشی و واکنش به رویدادها در جریان وقوع آنها به عهده کارکنان بخش رسانه ها و امور عمومی گذاشته می شود. و گرچه در این روند تلاش شده است تا حدودی روی تأثیر «معلول های نرم (5)» تکیه شود هنوز هم به ندرت تغییر برداشت مخاطب را از جمله عوامل کلیدی تعیین کننده موفقیت راهبردی می شناسند.