استفاده از قرآن در باز مهندسی عملیات روانی

به قلم سرلشکر دکتر سید حسن فیروزآبادی، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح

امروز که رهبر عزیز انقلاب اسلامی همه ما را نسبت به جنگ نرم توسط استکبار و دشمنان انقلاب و بدخواهان ملت ایران هشدار دادند بحث عملیات روانی در حوزه جنگ نرم از اهم واجبات است و در واقع پاسخ جنگ نرم یا عملیات روانی دشمن دفاع نرم و عملیات روانی تهاجمی و دفاعی برعلیه دشمن محسوب می‏شود. نظم و نسق دادن به یک مجموعه یا بازآرایی مجدد آن را با هدف یک ساخت جدید را، مهندسی می‏نامیم. در معنای دیگر، مهندسی به معنای تنظیم عناصر یک محیط است به گونه‏ای که در تناسب، با غایت مطلوب قرار گیرد. مهندسی عملیات روانی نیز در همین راستا یک فن مبتنی بر مهارت‏های فراوانی است که از فناوری و دانش روان‏شناسی قدرت سرچشمه می‏گیرد. به زعم این مقاله عملیات روانی به کلیه فعالیت‏هایی اطلاق می‏شود که موجب تولید، تغییر، تقویت و یا تصحیح نگرش و بینش مخاطب شده و آن را در راستای اهداف و نیات منبع پیام هدایت سازد و بر دو گونه تبلیغ و جنگ روانی تقسیم می‏شود.

 تجربه و ذوق سلیم هنری می‏تواند در کنار دانش‏نظری این فرآیند، مهندسی آن را زیبا و از سوی دیگر کم هزینه و پربار سازد. بدون مشارکت جمعی و رسانه‏ای امکان مهندسی وجود ندارد و این کار کرد (عملیات روانی) موضوعی نیست که بتوان با زور و تحمیل یک رای و سلیقه در مورد آن نتیجه گرفت، لاجرم باید در فرآیند مهندسی و آینده‏نگری از تجربه و خرد حاکم بر نیازها و رفتار مطلوب انسانی مدد گرفت و آن را به سامان رسانید.

عملیات روانی به کلیه فعالیت‏هایی اطلاق می‏شود که موجب تولید، تغییر، تقویت و یا تصحیح نگرش و بینش مخاطب شده و آن را در راستای اهداف و نیات منبع پیام هدایت سازد و بر دو گونه تبلیغ و جنگ روانی تقسیم می‏شود.

ویژگی‌های جنگ نرم

جنگ نرم به دلیل پیچیدگی و اتکا به قدرت نرم از ویژگی‌های بسیار زیاد و متنوع برخوردار است که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

1.    جنگ نرم در پی تغییر قالب‌های ماهوی جامعه و ساختار سیاسی است.

2.    آرام، تدریجی و زیرسطحی است .

3.    جنگ نرم نمادساز است: تصویری شکست خورده، ناامید و مأیوس از حریف ارائه می‌شود و در مقابل مهاجم با نمادسازی و تصویرسازی خود را پیروز و موفق نشان می‌دهد. در این ویژگی عملیات روانی در حد اعلای، خود انجام می‌شود.

4.    پایدار و بادوام است: نتایج جنگ نرم در صورت موفق بودن، پایدار و بادوام خواهد بود. هدف اصلی در جنگ نرم تغییر باورها و اعتقادات است. چنانچه این تغییر حاصل گردد، به راحتی تغییر مجدد و بازگشت به حالت اولیه میسر نمی‌باشد.

5.    جنگ نرم پرتحرک و جاذبه‌دار است: جنگ نرم که به صورت تدریجی و آرام شروع می‌شود، در نقطه‌ای به دلیل ایجاد جاذبه‌های کاذب، خود جامعه هدف را برای تحقق اهداف به کار گرفته و از این طریق بر دامنه تحرکات آن افزوده می‌گردد. در واقع با گذشت زمان، بسیاری از بازیگران و حتی بازیگردانان جنگ نرم به صورت خواسته یا ناخواسته از درون جامعه هدف به استخدام کارگزاران اصلی جنگ نرم در می آیند.

6.    جنگ نرم هیجان‌ساز است: با نمادسازی‌ها، اسطوره‌سازی‌ها و خلق ارزش‌های جدید، در جنگ نرم از احساسات جامعه هدف نهایت استفاده انجام می‌گیرد.

 

مدیریت احساسات یک رکن در مهندسی جنگ نرم به حساب می‌آید. در مدیریت احساسات، تلاش می‌شود از احساسات و عواطف جامعه هدف به عنوان پلی برای نفوذ در افکار و اندیشه‌ها برای ایجاد تغییر و دگرگونی در باورها استفاده شود. احساسات و عواطف به دلیل تحریک پذیری، زمینه‌های خلق بحران را فراهم می‌سازد.

7.    جنگ نرم آسیب محور است: دشمنان در جنگ نرم با شناسایی نقاط آسیب جامعه هدف در حوزه‌های ذکر شده، فعالیت‌های خود را سامان داده و با خلق آسیب‌های جدید، بر دامنه تحرکات خود می‌افزایند.

جنگ روانى چیست؟

 

«در جنگ روانى هدف تصرف پانزده سانتى متر بین دو گوش انسان است».

 

بحث مقوله «جنگ روانى» یا به عقیده برخى «جنگ نرم» این روزها بیشتر از گذشته در محافل رسانه اى و سیاسى کشور مطرح است، اما به راستى حقیقت جنگ روانى چیست؟ چه کسانى و با چه اهدافى به دنبال تحقق آن هستند و به آتش آن دامن مى زنند و سرانجام این که تاریخچه این مسأله به چه زمانى بازمى گردد.

این ها سؤالاتى است که این نوشتار با توجه به برخى تحولات سیاسى روز کوشیده پاسخ آن ها را بیابد

 

جنگى به قدمت تاریخ بشر

به اعتقاد مورخان سیاسى، عملیات روانى سابقه اى به قدمت تاریخ انسانیت دارد. از این حیث کمتر برهه اى از تاریخ حیات سیاسى و نظامى بشر را مى توان یافت که فارغ از این عنصر باشد. محققان زیادى در پى یافتن قدیم ترین نمونه هاى استفاده از جنگ روانى بوده اند. در این باره «پل لاین بارگر» سابقه استفاده از جنگ روانى را به جنگ کیدئون با مادها نسبت مى دهد. در این جنگ کیدئون برخلاف رسوم نظامى زمان خود که هر دسته 3 نفره یک مشعل داشتند، به هر یک از سپاهیان مشعلى داد و این توهم را در ذهن دشمن ایجاد کرد که شمار افرادش، 3 برابر میزان واقعى است، در نتیجه توانست بدون هیچ درگیرى به پیروزى دست یابد.

از این زمان به بعد، کم کم این باور به وجود آمد که جنگ دست کم در دو زمینه رخ مى دهد؛ میدان نبرد و افکار عمومى. در تاریخ اسلام، روشن کردن آتش از سوى سپاهیان اسلام در شب فتح مکه و ایجاد ترس در دل مکیان از این راه، نقش مهمى در شکستن مقاومت آنها داشت و قرآن کریم را بر سر نیزه کردن حیله عمروعاص و شکست دادن سپاه در آستانه پیروزى امام على(ع) با این وسیله، نمونه هاى برجسته اى از جنگ هاى روانى است که به اقتضاى فرصت و نبوغ طراحان آن، به منصه ظهور رسیده اند.

از نمونه هاى جالب توجه و گسترده جنگ روانى در سده بیستم میلادى مى توان به جنگ جهانى دوم اشاره کرد. هنگامى که در سال 1939 محققان آلمانى به منظور توجیه شکست کشورشان در جنگ جهانى اول اعلام کردند که از جمله مهم ترین علل شکست، غفلت آلمان از سلاح تبلیغات و استفاده مؤثر رقیبان از آن سلاح بوده است، در واقع خبر از حضور گسترده ابزار تأثیرگذارى روانى در صحنه سیاست و نظامى گرى مى دادند. وقوع تحولاتى چون تشکیل وزارت تبلیغات در آلمان و سازمان هاى موسوم به جنگ روانى و تبلیغات جنگى در دیگر کشورها، گواه عملى این ادعا بود.

با‌سواد شوید تا گول رسانه را نخورید

پیرامون سواد رسانه ای:

---

هنگامی که صحبت از جنگ نرم به میان می آید آنچه بیش از هر چیز مهم به نظر می رسد نحوه برخورد و نیز ارایه راهکارهای مناسب در این باره است که معمولا در سه دسته مسوولان، پیام سازان و مخاطبان مورد توجه قرار می گیرد.

---

اما بحث جدی در حوزه مخاطبان بیش از هر چیز به مقوله سواد رسانه ای مربوط می شود که عمری حدود 30 سال در جهان داشته و بیشتر در کشورهای ژاپن و کانادا مطرح بوده است و در کشور ما نیز عمر کوتاه حدود کمتر از یک دهه را سپری می کند.

سواد رسانه یی یکی از مباحث جذاب در حوزه ارتباطات است که به عنوان یک اندیشه کلیدی مطرح بوده و در نتیجه آن افراد به صورتی فعال به سراغ رسانه ها رفته و سعی می کنند معنای پیام هایی که با آنها مواجه می شوند را تعبیر و تفسیر کنند. در واقع امروز قرار گرفتن افراد در انتهای مسیر رسانه ها به عنوان دریافت کنندگان پیام، پایان یافته و آنها باید در فرآیند ارتباط، شرکای فعالی باشند. هدف اصلی سواد رسانه یی نیز در همین راستا و شامل هوشیار کردن، اختیاربخشی و آزادسازی مخاطب است.

گرچه متاسفانه خواست اغلب افراد برخورد یک سویه، انفعالی و غیر هدفمند با رسانه هاست؛ اما سواد رسانه یی به افراد کمک می کند رسانه ها و تولیدات رسانه یی را شناسایی و از یکدیگر تفکیک و حتی ارتباطات اجتماعی سالم تری با رسانه ها داشته باشند. علاوه بر این گسترش مباحث سواد رسانه یی با تقویت ساختارهای دموکراتیک جامعه، به شهروندان این توانایی را می دهد که به مشروع سازی گزینه های سالم تر در رسانه کمک نمایند؛ چرا که یک شهروند فعال و باسواد می تواند در جهت ایجاد تغییرات اجتماعی مثبت فعالیت کند و عکس العمل خود را در برابر رسانه ها اعلام کرده و تنها بیننده صرف نباشد.

هدایتگران قدرتمند ذهن کودک من

افلاطون در کتاب جمهوریت خود می‌گوید: نخستین وظیفه ما این است که سازندگان حکایت را تحت مراقبت قرار دهیم. اگر داستان خوبی ساختند، آن را بپذیریم و اگر بد ساختند، آن را رد کنیم. سپس پرستاران و مادران را وادار کنیم تا تنها حکایتی را که پذیرفته ایم، برای کودکان نقل کنند و متوجه باشیم پرورشی که روح اطفال به وسیله حکایت حاصل می‌کند، به مراتب بیشتر از تربیتی است که جسم آنها به وسیله ورزش پیدا می‌کند.

به نظر می‌رسد، صدها سال پیش، دستورالعمل افلاطون  دقیقا به این نکته اشاره دارد که پرورش روح و تربیت و هدایت آن تا چه حد مهم است. این اصل مهم را تهیه کنندگان و تولیدکنندگان بزرگ صنعت سینما و تلویزیون درجهان به خوبی پذیرفته‌اند و از آن در راستای القای اهداف خود بهره می‌برند؛ اهدافی که می توان برخی از آنها با به جنگ نرم تشبیه کرد. یعنی اثر گذاری تدریجی و نامحسوس بر اذهان افراد به طریقی که ممکن است خودشان هرگز باور نکنند.

سخن از جنگ نرم سالهاست که مطرح شده و مورد بررسی است. اما واقعیت این است که در دنیای کنونی مصادیق جنگ نرم آنچنان وسعتی یافته که قابل تصور نیست. شاید شناخت این مصادیق راهنمای آگاهی باشد برای نسل امروز و فردای ما که بدانند در چه شرایط و موقعیتی زندگی می کنند و با چه پدیده هایی مواجه هستند.

اما آیا تاکنون به این موضوع فکر کرده ایم که انیمیشنهای مورد علاقه فرزندان ما چه محتوا و مفهومی دارند یا اینکه تصور همیشگی مان این بوده است که این برنامه ها صرفا برای تفریح و سرگرمی کودکان ما ساخته شده است؟

صنعت انیمیشن در دنیای امروز، از پرطرفدارترین صنعت های عصر مدرن است. انیمیشن‌ها به دلیل برخورداری از ساختاری جذاب، همواره با اقبال زیادی مواجه هستند. بنابراین قابلیت های بسیاری برای تاثر گذاری بر مخاطبان خویش را دارند و البته به خاطر فروش بالایی که دارند، از لحاظ تجاری نیز صنعت مهمی محسوب می شوند. شاید به همین خاطر است که هر روز شاهد رشد سریع تولیدات کارتونی به لحاظ کمی و کیفی هستیم؛ اما آیا تاکنون به این موضوع فکر کرده ایم که انیمیشنهای مورد علاقه فرزندان ما چه محتوا و مفهومی دارند یا اینکه تصور همیشگی مان این بوده است که این برنامه ها صرفا برای تفریح و سرگرمی کودکان ما ساخته شده است؟

هالیوود از زمان تشکیل خود تاکنون به شدت تحت نفوذ تفکرات صهیونیستی بود و این سرمایه داران صهیونیسم جهانی بودند که افکار برنامه سازان آن را هدایت می‌کردند. صهیونیسم حاکم بر هالیوود تلاش دارد تا دامنه سیطره خود را بر دیگر شرکت‌های فیلم و انیمیشن سازی گسترش دهد.

بسترهای تهدیدزای داخلی و خارجی در کمین سبک زندگی

در قسمت اول این گفت‌وگو با عنوان«تربیت فرزند، قطعه‌ی گمشده‌ی سبک زندگی»، به بررسی تعریف سبک زندگی و عوامل مؤثر بر آن و چگونگی ارتباط آن با تربیت فرزند پرداختیم. آقای دکتر مجید ابهری در ادامه به ضرورت جلوگیری از سطحی‌نگری، به فرمایشات و دغدغه‌های مقام معظم رهبری اشاره کردند. بسته‌های تهدیدزای بیرونی و درونی از دیگر مباحث مطروحه در این نشست بود که در ادامه‌، قسمت دوم آن را می‌خوانیم.

 

نقش ماهواره را در تغییر سبک تربیتی فرزندان چگونه تحلیل می‌فرمایید؟

یکی از مشکلات فعلی جامعه‌ی ما موضوع بلوغ زودرس است که به شدت در حال رشد است و این دلیلی ندارد جز صحنه‌های هیجانی که بچه‌ها در فیلم‌های ماهواره‌ای می‌بینند. فرض کنید مادر می‌رود سر کار یا مهمانی، ‌دختربچه‌ی شش‌ساله را پای ماهواره می‌نشاند که سریال را ببیند و وقتی مامان آمد برایش تعریف کند. این دختر چه ذهنیتی خواهد داشت؟ بنابراین فرزندان ما با نسخه‌ای رشد می‌کنند و تربیت می‌شوند که نسخه‌ی اسلامی‌ایرانی نیست و به همین دلیل است که در حال حاضر نسلی وارد جامعه‌ی ما می‌شود که صرفاً شناسنامه‌ای مسلمان هستند و به معنای واقعی کلمه، به اعتقاداتشان پایبند نیستند. از ترس والدین و مدرسه نماز می‌خوانند، اگر حجاب دارند، به خاطر دانشگاه و حراست و... است، بیرون چادرهایشان را برمی‌دارند یا حجابشان را ضعیف می‌کنند.

بعد از عربستان سعودی متأسفانه ما مقام دوم مصرف لوازم آرایش را در آسیا داریم. در دنیا نیز در جایگاه هفتم هستیم. این حجم بالا از مواد آرایشی را چه کسانی مصرف می‌کنند؟ دختران و زنان ایرانی. حالا در خانه برای شوهرانشان مصرف کنند خیلی ثواب هم دارد، ولی واقعاً این طور نیست. متأسفانه هدف از این آرایش و... غیر از محارم است. متأسفانه خانم‌های ما به ظاهر آراسته‌ای که در منزل و برای همسرانشان باید حفظ کنند اهمیتی نمی‌دهند. در این صورت مرد خانواده نیز در بیرون از منزل برخی از مانکن‌های رنگ‌و‌روغن‌زده را می‌بیند و... همه‌ی افراد که ابوذر و میثم تمار نیستند، نفس مبارک پیغمبر اکرم به آن‌ها نخورده تا ایمان محکمی پیدا کنند. انسان در معرض خطر و انحرافات شیطانی است، ممکن است منحرف شود.

انحراف جنسی در شبکه های ماهواره ای

---

هنوز زنگ خیانت در شبکه های ماهواره ای به صدا در نیامده پای موضوعی دیگر در میان رسانه های خارج نشین باز شده است، مردی برای مرد و زنی برای زن!

---

وقتی پای رسانه های داخلی می نشینید بحث خیانت را می شنوید چه برسد به اینکه مخاطب یکی از شبکه های ماهواره ای فارسی زبان باشید.  اصولا میان ماه ما تا ماه گردون این شبکه ها فاصله بسیار است. جنس مشی و روش این شبکه ها چیزی است که از دل فرهنگ حامیان مالی آنها آمده است؛ مسیحیان، صهیونیست ها،بهاییان و... .

شبکه مرداک پسند فارسی وان، بهایی نشین من و تو، غرب منش جم کلاسیک و... همه آنچه را می پسندند که در فرهنگ ما هنوز تابو و خط قرمز هستند. خودنمایی زنان برای دیگران، اباحه گری، لاابالی گری، شراب خواری، مدل شدن برای لذت دیگران و خیانت، مواردی نیستند که یک مرد و زن ایرانی به آن تن دهند.

شبکه های ماهواره ای در نقشه جنگ نرم خود بعد از ترویج ضد ارزش ها در این سالها، فعالیتشان در ترویج فرهنگ بی بند و باری چندی پیش با آمدن فارسی وان به طور خاص به سراغ موضوع خیانت رفت و سعی کردنند با حجم سریال های خود  قبح این مسائل را در میان خانواده های ایرانی بشکنند.

سریال ویکتوریا سریالی که به عنوان مشتی از خروار، بیانگر آنچه  شبکه های ماهورهای پیرامون اینچنین موضوعاتی کار می کنند، می باشد. ویکتوریا زنی 50 ساله است. او بعد از سال ها زندگی با شوهرش Daily soapمتوجه می شود که او با دستیارش رابطه دارد بعد از مدتی خود ویکتوریا هم با مرد دیگری به نام ژرونیمو آشنا می شود. در همین حین دختر بزرگ ویکتوریا پس از رابطه با دوست پسرش باردار می شود؛ دختر کوچک او هم مورد تجاوز مردی قرار می گیرد . پسر ویکتوریا هم از غافله عقب نمی ماند و با دوست مادرش رابطه برقرار می کند.

نه تنها فیلم های این شبکه ها به دنیال ترویج این انحراف جنسی هستند بلکه کارمندان آنها نیز به همجنس باز بودن خود افتخار می کنند! به  حدی که یکی از مجریان شبکه من و تو، همجنسگرا بودن خود را تکذیب و می گوید ای کاش یک همجنسگرای بهایی بود!

سریال های شبکه فارسی وان در ادامه ترویج اباحه گری اینبار قبل از یک فرد و سبک زندگی فردی او، خانواده را مورد هدف قرار می دهند. موضوعات رایج در سریال های این شبکه عبارت است از رابطه قبل از ازدواج، خیانت شوهر و زن به یکدیگر، روابط نامشروع، فرزند نامشروع،  سقط جنین،  بارداری قبل از ازدواج و......

جنگ روانى چیست؟

 

«در جنگ روانى هدف تصرف پانزده سانتى متر بین دو گوش انسان است».

 

بحث مقوله «جنگ روانى» یا به عقیده برخى «جنگ نرم» این روزها بیشتر از گذشته در محافل رسانه اى و سیاسى کشور مطرح است، اما به راستى حقیقت جنگ روانى چیست؟ چه کسانى و با چه اهدافى به دنبال تحقق آن هستند و به آتش آن دامن مى زنند و سرانجام این که تاریخچه این مسأله به چه زمانى بازمى گردد.

این ها سؤالاتى است که این نوشتار با توجه به برخى تحولات سیاسى روز کوشیده پاسخ آن ها را بیابد

 

جنگى به قدمت تاریخ بشر

به اعتقاد مورخان سیاسى، عملیات روانى سابقه اى به قدمت تاریخ انسانیت دارد. از این حیث کمتر برهه اى از تاریخ حیات سیاسى و نظامى بشر را مى توان یافت که فارغ از این عنصر باشد. محققان زیادى در پى یافتن قدیم ترین نمونه هاى استفاده از جنگ روانى بوده اند. در این باره «پل لاین بارگر» سابقه استفاده از جنگ روانى را به جنگ کیدئون با مادها نسبت مى دهد. در این جنگ کیدئون برخلاف رسوم نظامى زمان خود که هر دسته 3 نفره یک مشعل داشتند، به هر یک از سپاهیان مشعلى داد و این توهم را در ذهن دشمن ایجاد کرد که شمار افرادش، 3 برابر میزان واقعى است، در نتیجه توانست بدون هیچ درگیرى به پیروزى دست یابد.

از این زمان به بعد، کم کم این باور به وجود آمد که جنگ دست کم در دو زمینه رخ مى دهد؛ میدان نبرد و افکار عمومى. در تاریخ اسلام، روشن کردن آتش از سوى سپاهیان اسلام در شب فتح مکه و ایجاد ترس در دل مکیان از این راه، نقش مهمى در شکستن مقاومت آنها داشت و قرآن کریم را بر سر نیزه کردن حیله عمروعاص و شکست دادن سپاه در آستانه پیروزى امام على(ع) با این وسیله، نمونه هاى برجسته اى از جنگ هاى روانى است که به اقتضاى فرصت و نبوغ طراحان آن، به منصه ظهور رسیده اند.

از نمونه هاى جالب توجه و گسترده جنگ روانى در سده بیستم میلادى مى توان به جنگ جهانى دوم اشاره کرد. هنگامى که در سال 1939 محققان آلمانى به منظور توجیه شکست کشورشان در جنگ جهانى اول اعلام کردند که از جمله مهم ترین علل شکست، غفلت آلمان از سلاح تبلیغات و استفاده مؤثر رقیبان از آن سلاح بوده است، در واقع خبر از حضور گسترده ابزار تأثیرگذارى روانى در صحنه سیاست و نظامى گرى مى دادند. وقوع تحولاتى چون تشکیل وزارت تبلیغات در آلمان و سازمان هاى موسوم به جنگ روانى و تبلیغات جنگى در دیگر کشورها، گواه عملى این ادعا بود.

نمونه هایی از جنگ روانی دشمن

بعد از آنکه انقلاب اسلامی، بسیاری از منافع بیگانگان به خصوص آمریکا در ایران را در معرض نابودی قرار داد، عزم آنان را در مبارزه و دشمنی با ملت مسلمان ایران و دستاوردهای نظام اسلامی، دو چندان نمود و از طرفی وقتی امریکا از سیاست های جنگی و کودتای نظامی علیه ایران از قبیل کودتای 28 مرداد، قبل از پیروزی کودتای نوژه و حمله طبس بعد از پیروزی انقلاب اسلامی مأیوس و ناکام ماند، به شیوه های جدید و کارآمدتری چون تبلیغات و جنگ روانی متوسل گردید.
جهت روشن شدن استراتژی جنگ روانی آمریکا و عوامل غرب در ایران، ناگزیر به بیانِ موردیِ برخی از واقعیت های تاریخی و توطئه های پیدا و پنهان آمریکا اشاره می گردد. (1)
1- دخالت مستقیم امریکا در کودتای 28 مرداد
2- تصویب قانون کاپیتولاسیون و تحقیر ملت ایران
3- موضع گیری صریح و آشکار در مقابل انقلاب اسلامی و رای 2/98 درصد از مردم ایران
4- حمایت مستقیم آمریکا از عراق در جریان جنگ تحمیلی
5- طراحی کودتای نوژه و حمله طبس
6- تحریک عراق به تجاوز به خاک ایران
7- به کارگیری خط مشی مهار علیه ایران

اسلام هراسی از نوع رسانه ای

---

اسلام هراسی که در قالب رسانه ها صورت می گیرد به دلیل آنکه بر ابعاد فرهنگی، روانی ، اعتقادی و اطلاعاتی افراد کار می کند از نمونه های جنگ نرم محسوب می شود ؛ در این نوع جریان ، به جای تصرف و تسلط سرزمین‌ها و یا دولت‌‌ها، تصرف "ذهن" ‌ها مد نظر قرار می گیرد.

---

حدودا چهارصد سال از انعقاد نطفه ی ‌ غرب جدید می‌گذرد. از قرن شانزدهم تا امروز که غرب در حوزة ی‌ فرهنگی و تمدنی آخرین مرحله قد کشیدن را تجربه کرده و افول و غروب را به تجربه نشسته است. در طی این مدت بیش از دویست سال تجاوز به مرزهای خاکی جهان اسلام و هجمه ی‌ فرهنگی به این سرزمین و فرهنگ و تمدن و اخلاق مردم این سرزمین را شاهد بوده‌ایم.

اسلام هراسی، از اصطلاحات تازه ای است که به تازگی و به طور خاص، در زمینه رابطه اسلام با غرب، نسبتا تداول یافته است. می توان گفت این پدیده در تاریخ کهنی ریشه دارد که سرشار از سلسله درازی از روابط نا آرام میان غرب و اسلام است و در طی این روابط نا آرام، هراس از اسلام در ذهنیت غرب تثبیت شده و موجب شده تا آنان اسلام را چونان خطری جدی بنگرند که تهدید کننده هر چیز غربی است. شاید بتوان عقبه آن را به جنگ های صلیبی که بین مسلمانان و مسیحیان اروپایی در گرفت دانست. در جنگ های صلیبی تعداد زیادی از مسیحیان و همچنین مسلمانان کشته شدند.

در دوران معاصر از حدود یک قرن پیش موج مهاجرت مسلمانان به غرب دامنه دار شده و مسلمانان مقیم در اروپا و غرب، با مقاومت در برابر حل شدن در فرهنگ غربی و پافشاری بر نقاط افتراق و تقید به ظواهر دینی و شرعی، از نگاه غربی ها به "پدیده ای ناآشنا و بیگانه" مبدل شده اند.

در کنار چنین مسئله ای رسانه های غربی تصویری غیرواقعی از مسلمان و مسلمانی ارائه داده و برداشتی یک جانبه از اسلام را به افکار عمومی اروپا و غرب عرضه کرده اند که در آن مسلمانان خود را برتر از دیگران می دانند؛ اسلام درصدد است بر سراسر جهان حکومت کند؛ قوانین اسلامی با حقوق بشر همخوانی ندارد؛ اسلام دینی خشونت طلب، عصبی و مولد اندیشه تروریسم است؛ اسلام، جهاد و جنگ و خونریزی را امری مقدس بر می شمارد؛ مسلمانان افرادی بدبین، منزوی، جدایی طلب، گوشه گیر و بی اعتنا به تغییر و تحول هستند و...

در رسانه های غربی، انسان مسلمان به گونه‌ای تصویر می‌شود که گویی سوار بر اسب در دست شمشیری دارد یا عربی است که کیسه‌ای پر از دلار حمل می‌کند و در حقیقت دستمایه‌ی جوک‌ها و طنزهای روزنامه‌های غربی را فراهم ساخته است.

چند سالی است که با بروز ترک و شکاف بر دیواره‌های تمدن متجاوز غربی، شاهد نوعی تمایل به اسلام در جهان غرب هستیم. یکی از نمایندگان پارلمان هلند درباره ی این موج اسلام‌گرایی از تعبیر "سونامی اسلامی" یاد می‌کند و این نگرانی است که امروزه به مهم‌ترین بحران اجتماعی برای شهروندان اروپایی و آمریکا تبدیل شده.

در طول تاریخ ارتباط مستقیم بین روند گسترش اسلام و اقدامات اسلام ستیزانه و اسلام هراسانه وجود داشته است. هرگاه روند گسترش اسلام به ویژه در سرزمین های غرب شدت گرفت در واکنش به آن تلاش ها برای مخدوش کردن چهره اسلام و مسلمانان نیز تشدید شده است.